Có hiệu lực từ ngày 1-7, đến nay sau hơn 3 tháng thực thi Luật Xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam năm 2019 và Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam năm 2019 đã góp phần đơn giản hóa các thủ tục liên quan đến xuất nhập cảnh, quá cảnh, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho công dân Việt Nam và người nước ngoài nhập, xuất cảnh tại Việt Nam.
Luật XC, NC của công dân Việt Nam được xem là bước tiến quan trọng trong công tác quản lý nhà nước về xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam, nhằm cụ thể hóa các quy định của Hiến pháp năm 2013 về quyền tự do đi lại và cư trú ở trong nước, quyền ra nước ngoài và từ nước ngoài về nước của công dân. Riêng Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật NC, XC, quá cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam đã có nhiều quy định kịp thời điều chỉnh các vấn đề mới phát sinh, bảo đảm sự đồng bộ với các quy định của pháp luật khác có liên quan đến nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam.
Đơn giản thủ tục cấp hộ chiếu
So với các quy định trước đây, Luật XC, NC của công dân Việt Nam quy định về xuất nhập cảnh có sự điều chỉnh, thay đổi, đáng chú ý là một số quy định thay đổi theo hướng đơn giản hóa thủ tục hành chính như: không đặt vấn đề “nộp hồ sơ” khi đề nghị cấp hộ chiếu mà chỉ quy định điền vào tờ khai theo mẫu hoặc khai qua internet. Người đề nghị cấp hộ chiếu được nhận kết quả tại địa chỉ nơi thuận tiện theo yêu cầu.
Với quy định mới, người dân đã được cấp thẻ căn cước công dân có thể liên hệ cấp lần đầu (cấp mới) hộ chiếu ở nơi thuận lợi, tức là bất kỳ tỉnh nào, nơi đang ở, dù có hộ khẩu thường trú hay tạm trú dài hạn hay không. Chẳng hạn, công dân có hộ khẩu tỉnh Thái Bình, đang làm việc tại Đồng Nai, nếu có căn cước công dân thì có thể đến Phòng Quản lý xuất nhập cảnh Công an tỉnh Đồng Nai đề nghị cấp mới hộ chiếu, đợi đến thời gian quy định để nhận hộ chiếu hoặc thông qua dịch vụ chuyển phát nhanh bưu điện để nhận hộ chiếu tại nhà.
Đối với người đề nghị cấp hộ chiếu từ lần thứ hai trở đi, được lựa chọn nơi làm thủ tục cấp hộ chiếu tại Cục Quản lý xuất nhập cảnh hoặc công an địa phương nơi thuận lợi, không đặt vấn đề hộ chiếu còn hạn hay hết hạn (quy định hiện hành, hộ chiếu hết hạn một ngày vẫn phải về công an địa phương nơi thường trú để nộp hồ sơ, còn hạn một ngày có thể nộp tại Cục Quản lý xuất nhập cảnh).
Theo Luật XC, NC của công dân Việt Nam, hộ chiếu phổ thông cấp cho người từ đủ 14 tuổi trở lên có thời hạn 10 năm; hộ chiếu phổ thông cấp cho người chưa đủ 14 tuổi có thời hạn 5 năm. Hộ chiếu cấp riêng cho từng người nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho công dân khi xuất cảnh, nhập cảnh (trước đây trẻ em dưới 9 tuổi có thể cấp chung hộ chiếu phổ thông cùng cha hoặc mẹ).
Ngoài ra, hộ chiếu có 2 loại gồm: loại không gắn chíp điện tử và có gắn chíp điện tử (công dân từ đủ 14 tuổi trở lên có quyền đề nghị gắn hoặc không gắn chíp điện tử); thay việc cấp giấy thông hành cho công dân ở nước ngoài về nước bằng việc cấp hộ chiếu phổ thông ngắn hạn (không quá 12 tháng) theo thủ tục rút gọn để thể hiện sự bảo hộ của Nhà nước đối với công dân trong mọi trường hợp và không phát sinh mẫu giấy tờ xuất nhập cảnh; luật hóa việc khôi phục giá trị hộ chiếu bị mất được tìm thấy nếu người dân có yêu cầu; để tạo thuận lợi cho người dân, nhất là các trường hợp hộ chiếu có thị thực của nước ngoài còn thời hạn…
Nâng thời hạn thẻ tạm trú cho người nước ngoài đến 10 năm
Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật NC, XC, quá cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam có nhiều quy định mới, chi tiết hơn, đơn giản hóa nhiều thủ tục xin cấp thị thực, nhưng vẫn đảm bảo chặt chẽ, tạo điều kiện thu hút nhà đầu tư nước ngoài, chuyên gia trình độ cao, khách du lịch… đồng thời hạn chế tình trạng người nước ngoài vào Việt Nam hoạt động sai mục đích, cư trú bất hợp pháp, bằng việc quy định mục đích các loại thị thực, thẻ tạm trú chi tiết, rõ ràng hơn, thời hạn các loại thị thực, thẻ tạm trú cho từng mục đích nhập cảnh.
Cụ thể, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật NC, XC, quá cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam quy định bổ sung về cấp thị thực điện tử (thị thực EV) cho người nước ngoài nhập cảnh Việt Nam; đồng thời sửa đổi các quy định cấp thị thực và thẻ tạm trú cho nhà đầu tư (ký hiệu ĐT trước đây). Trong đó nâng thời hạn thẻ tạm trú cho nhà đầu tư nước ngoài lên đến 10 năm, cụ thể: tách thị thực và thẻ tạm trú diện đầu tư thành 4 loại, đối với nhà đầu tư có vốn đầu tư trên 100 tỷ đồng được cấp thẻ tạm trú đến 10 năm.
Bên cạnh đó, luật sửa đổi đã bổ sung 4 trường hợp thị thực được chuyển đổi mục đích, đó là khi người nước ngoài có giấy tờ chứng minh quan hệ là cha, mẹ, vợ, chồng, con với cá nhân mời, bảo lãnh; được cơ quan, tổ chức mời, bảo lãnh vào làm việc và có giấy phép lao động hoặc xác nhận không thuộc diện cấp giấy phép lao động theo quy định của pháp luật về lao động…
Đặc biệt, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật NC, XC, quá cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam năm 2019 cũng bổ sung một số nội dung quy định theo hướng mở, thông thoáng về giải quyết thủ tục xuất nhập cảnh tại cửa khẩu và cấp các loại giấy tờ cư trú đối với người nước ngoài; phân định rõ đối tượng người nước ngoài được cấp các loại giấy tờ xuất nhập cảnh, cư trú tại Việt Nam, tạo thuận lợi cho người nước ngoài và công tác quản lý nhà nước như: quy định thời hạn tạm trú bằng thời hạn thị thực; đối với công dân của nước được Việt Nam đơn phương miễn thị thực, cấp tạm trú 15 ngày (bỏ quy định xuất cảnh sau 30 ngày mới được tái nhập); sửa đổi, bổ sung quy định về ký hiệu thị thực, thẻ tạm trú khác đối với lao động nước ngoài và người nước ngoài…
